R. Rahmeti Arat.Turk Sivelerinin Tasnifi

Цитата:

Reşit Rahmeti Arat

Türk dilcisi, tam adı Abdürreşid Rahmeti Arat’tır. Kazanlı Türklerindendir. Bugünkü Tataristan’ın başşehri Kazan yakınlarında Eski Ücüm köyünde 15 Mayıs 1900 dünyaya geldi. Babası İsmetullah Bey anası Mahbeder hanımdır. İlk öğrenimini Eski Ücüm de gördü amcası tarafından şimdiki Kazakistan’ın Kızılyar (Peterpavel) şehrine götürülerek, ceditçi anlayışla öğrenim veren Türk-Tatar mektebine verildi. Burada Rusça öğrenerek Rus gimnaziyumuna da devama başladı. İç savaş üzerine aksara alındı, yaralı bir halde Mançurya’nın Harbin şehrine gitti. Harbin’deki Türk-Tatar cemaati arasında yaşamaya ve çalışmaya başladı. 1921’de yarım kalan lise tahsilini tamamladı. 1922’de yüksek tahsil için Almanya’ya gitti. Berlin’de W. Bang Kaup’un öğrencisi oldu. Buradan doktora derecesi ile mezun oldu. Berlin Üniversitesi’nde ve Prusya İlimler Akademisi’nde öğretim üyesi iken 1933’te İstanbul Üniversitesi’ne davet edildi ve burada Eski Türk Dili Kürsüsü ordinaryüs profesörü oldu. 1964 yılında İstanbul’a öldü.

İÇİNDEKİLER

I. GIRIş
ll. TÜRK şIVELeRININ TASNIFl TECRüBElERl
1. Adelung, J. Ch. (IS06)
2. Adelung, Fr.
8. Klaproth. H.]. (.1821:1)
4. Balbi, A. (1826)
6. Palmblad, W. Fr. (1827)
6. Hammer.J.(i836)
7. n 'erezin, ı. N. (1849)
8. Radloff, W. (1883)
9. V~mbery, H. (1885)
10. Katanov, N.F. (1894)
11. Aristov, N. A.-(1896)
12. eahun, L. (1896)
13. Korş, F. E. (HBO)
14. Ramst e dt, G. J. (1917)
15. Nemetb, J. (1917)
16. Bogaroditskiy, V.A. (1922)
17. -Samoyloviç, A. (1922)
18. BngnToditskiy, V. A. (1934)
19. Ligeti, L. [Bamj, G.] (1941)
20. Riisinen, M. '(1949)
21. Baskakov, N.A. (1952')
III, TÜRK ŞIVELERININ TASNIFl TECRÜBELERiNDEN
ÇıKAN NETICELER.
1. Tııanifin esaslUl teski! eden ses husüşiyetleri
2. Şivel e rin ııdlsndırılması
3. Şive gurııpları
4. Yakut ve Çuvaş leheeleri
5. Taribi şiveler ve yıııı dili malzemesi
6. Şive gurupları ve adlaııdırılması
IV. TüRK ŞiVELERI TASNiFININ BUGÜNKÜ DURUMU
1. Tasııifiıı esasını teşkil edeli dil huausiyetleri ve
şive gurupları
2. Şive guruplarıDIII adlaııdırılmıısı
3. Şive guruplarıDIn tasııİfi "edveli

Цитата:

TÜRK ŞİVELERİ

Türk şîvelerinin 1074 yılı ile 1959 yılı arasında yapılmış 26* adet tasnifi vardır.

* 26. tasnif 1987 yılında Tahsin Banguoğlu tarafından yapılmış olup yayınlanmamıştır. Bu çalışmanın, Banguoğlu’nun eliyle yapılmış ve yazılmış gerçeği (orijinal) Erk Yurtsever’dedir.

Wilhelm Radloff tasnifi

I. Doğu şiveleri:
1. Asıl Altay şiveleri: a) Altay şivesi, b) Teleüt şivesi
2. Baraba şivesi.
3. Kuzey Altay şiveleri: a) Lebed şivesi, b) Şor şivesi.
4. Abakan şiveleri: a) Asıl Abakan şiveleri (Sagay, Koybal, Kaça), b) Yüs ve Kızıl şivesi.
5. Küerik (Çolım) şivesi.
6. Soyon şivesi.
7. Karagas şivesi.
8. Uygur şivesi.

II. Batı şiveleri:
1. Kırgız şiveleri: a) Kara-Kırgız şivesi, b) Kazak-Kırgız şivesi, c) Kara-Kalpak şivesi.
2. İrtiş şiveleri: a) Turalı şivesi, b) Kürdak şivesi, c) Tobol ve Tümen şiveleri.
3. Başkırt şivesi: a) Ova Başkırt şivesi, b) Dağ Başkırt şivesi.
4. Volga veya Doğu Rusya şiveleri: a) Mişer şivesi, b) Kama şivesi, c) Simbir şivesi, d) Kazan şivesi,
e) Belebey şivesi, f) Kasım şivesi.

III. Orta Asya şiveleri:
1. Tarançı şivesi.
2. Hami şivesi.
3. Aksu şivesi.
4. Kaşgar şivesi.
5. Çağatay şiveleri: a) Kuzey Sart şivesi, b) Kokand şivesi, c) Zerefşan ovası şivesi, d) Buhara şivesi,
e) Hive şivesi.

IV. Güney şiveleri:
1. Türkmen şivesi.
2. Azerbaycan şivesi.
3. Kafkasya şiveleri.
4. Anadolu şiveleri: a) Hüdavendigâr şivesi, b) Karaman şivesi
5. Kırım şivesi.
6. Osmanlı şivesi.

G. J. Ramstedt'in tasnifi

I (A). Çuvaş Dili
(tu < tag)

II (B). Yakut Dili
(t&#305;n < ta < tag)

III (C). Kuzey Grubu
1. d- b&#246;l&#252;m&#252; (tag)
1. Urenhay, Soyot
2. Karagas
2. z- b&#246;l&#252;m&#252;
3. Koybal, &#350;or
4. &#199;ol&#305;m
3. y- b&#246;l&#252;m&#252; (to veya tu < tag)
5. Baraba
6. Altay (Altay Kalm&#305;klar&#305;, Tele&#252;t, Lebed, Kumand&#305;

IV (D). Do&#287;u Grubu
(y < d, tag)
1. Sart (Buh&#226;r&#226;, Hive)
2. Do&#287;u T&#252;rkistan (Y&#226;rkend, K&#226;&#351;gar, Turfan, Hami, Taran&#231;&#305;, &#199;a&#287;atay)

V (F). G&#252;ney Grubu
(dag ve da < tag)
1. T&#252;rkmen (T&#252;rkmenistan, Stavropol)
2. T&#252;rk ve Osmanl&#305;

Поделитесь записью в соцсетях с помощью кнопок: